Achtergrondartikel: Rijkshuisstijl Webfonts
Sinds oktober 2013 is het mogelijk om voor digitale toepassingen de Rijksoverheid Webfonts te gebruiken. De techniek heeft zich in een aantal jaren dusdanig ontwikkeld, dat het niet meer nodig is om je te beperken tot het gebruik van standaard systeemfonts zoals Arial en Verdana voor digitale toepassingen.
De opdracht 'Digitaal tenzij' waar we met z’n allen voor staan, zorgt ervoor dat we meer en meer, èn alleen nog digitaal zullen uitbrengen. Tot nu toe hebben we dat zonder onze huisstijllettertypes RijksoverheidSans en RijksoverheidSerif moeten doen, omdat die in hun basisvorm onvoldoende geoptimaliseerd zijn voor beeldschermgebruik
De huisstijlfonts zijn speciaal voor de Rijksoverheid ontworpen. Voor de toen nog voornamelijk ‘papieren’ organisatie waren de fonts en van de belangrijkste pijlers van de rijkshuisstijl. Zolang we deze alleen nog gebruiken voor gedrukte en geprinte middelen, zullen we deze gezichtsbepalende elementen uit de rijkshuisstijl in een afnemende mate kunnen benutten. En dat is jammer, want daarmee verliezen we veel eigenheid. In overleg met collega’s van DPC (Dienst Publiek en Communicatie, ministerie van AZ) bij Rijksoverheid.nl, zijn we aan de slag gegaan met de doorontwikkeling van de rijkshuisstijllettertypes als webfonts. We hebben de geestelijk vader van onze huisstijlfonts, typograaf Peter Verheul, gevraagd om voor deze doorontwikkeling te zorgen. Hiervoor heeft hij samenwerking gezocht met Erik van Blokland, eveneens typografisch ontwerper, maar die als ontwikkelaar van applicaties en webontwerper veel ervaring heeft met het geschikt maken van fonts voor digitaal gebruik
Digitaliseren door handwerk op pixelniveau
Ontwikkelen van een webfont gebeurt in twee fasen: eerst grofweg automatisch omzetten, daarna handmatig fouten corrigeren. Een drukwerkfont kan vrij eenvoudig via een online generator getransformeerd worden naar webformaat. Resultaat is een automatisch gehinte versie van het font, die op het eerste oog redelijk goed leesbaar lijkt. Optimaal is deze echter niet: met name bij kleinere corpsen vertonen sommige letters gebreken. Er zit dan niets anders op dan deze fouten te corrigeren. Dit betekent dat letters en karakters op pixelniveau bijgewerkt moeten worden. Het spreekt voor zich dat dit niet geautomatiseerd kan en dat het handmatig hinten een werkje voor specialisten is.
Verschillende systemen en formaten
De beoordeling van de weergavekwaliteit van een webfont is sterk afhankelijk van het apparaat, browser en systeemsoftware. Op dit moment bestaat hierin nog geen universele standaard. Het is daardoor onmogelijk te garanderen dat een webfont altijd goed zal worden weergegeven op alle systemen. Met DPC hebben we de uitgangspunten bepaald voor de Rijksoverheid webfonts, zoals standaard corpsgroottes voor responsive websites en voor welke systemen en browserversies het webfont geschikt moet zijn. Bij verouderde systemen die de webfonts niet ondersteunen, wordt een alternatief op het beeldscherm getoond, een zogenaamd fallback font. Het testen van het webfont op performance (laadsnelheid) en weergavekwaliteit is met bestaande templates van Rijksoverheid.nl.
Net als de drukwerkfonts zijn de Rijksoverheid webfonts voorbehouden aan publicaties van de Rijksoverheid. Hiermee is het mogelijk om websites, digitale magazines en apps zo optimaal mogelijk een Rijksoverheid-uitstraling mee te geven.
